Խաչատուր Իսկանդարյանին վաղուց եմ ճանաչում` 5 տարի առաջ էր, երբ Գեղարվեստի ակադեմիայի ուսանողներին Վարպետի արվեստանոց այցելության էի տարել: Հիշում եմ` ցուրտ ձմեռ էր, սակայն արվեստագետի արվեստանոցում մի իսկական արվեստային հրավառություն էր` մոտ 2 ժամ ջերմացանք իսկանդարյանական արվեստով:
Այս տարիների ընթացքում գրեթե ոչինչ չի փոխվել նրա արվեստանոցում, բացառությամբ մի քանի մանրաքանդակների, որոնք հանգրվան են գտել Երևան քաղաքի պատմության թանգարանի մշտական ցուցադրությունում և մի քանիսն էլ մի շարք նկարների հետ միասին այս պահին ցուցադրվում են նույն թանգարանում, քանի որ ընթացքի մեջ է Վարպետի 91-ամյա հոբելյանին նվիրված ցուցահանդեսը:
Շատ եմ սիրում այն արվեստագետներին, ովքեր ստեղծագործական անսահման ընդգրկում ունեն` բազմաժանր ու բազմաոճ են, ինչը ուսումնասիրելու, նորը տեսնելու և զգալու անսահման հնարավորություններ է ընձեռում: Անչափ հաճելի է խոսել մի ստեղծագործողի մասին, ով իր կյանքի 70 տարիները արվեստին է նվիրել` աշխատել է թե քանդակագործության , թե՛ գեղանկարչության և թե՛ գրաֆիկայի ժանրերում:
Այսօր արվեստասերը Իսկանդարյանին ամենից շատ ճանաչում է <<Հուշեր հին Երևանից>> մանրաքանդակների շարքով, որը ստեղծել է 80-ականներին` <<Թութ են թափ տալիս>> 1986, <<Լարախաղացը>> 1984, <<Ներկարարը>> 1982, <<Դանակ-մկրատ սրողը>>1984, <<Մինուտչիկ Ալեքսանը>>1980, <<Ծաղկավաճառը>>1983: Մեկը մյուսից հրաշալի տեսարաններ և կերպարներ, որոնց օգնությամբ հնարավորություն է ընձեռվում մտովի տեղափոխվել 30-40-ականների Երևանը ու որոշ ժամանակով զգալ հին Երևանի շունչն ու մթնոլորտը:
|
Մինուտչիկ Ալեքսանը 1980 |
|
Ծաղկավաճառը 1983 |
|
Թութ են թափ տալիս 1986
Չնայած այն հանգամանքին, որ 91-ամյա Խաչատուր Իսկանդարյանը վերջերս չի ստեղծագործում, ամեն օր արվեստանոց է այցելում`առանց հաշվի անելու ձյուն-սառնամանիք է, թե շոգ ամառ: Նա իր արվեստային տարածքում իրեն ամբողջական է զգում` իր ողջ կյանքն է ամփոփված այդ ստեղծագործական դարբնոցում, նայելով իր ստեղծած կերպարներին , իր անցած ճանապարհն է վերհիշում` սիրելի Ուսուցիչները, ընկերները, Հայոց մեծերը` չէ՞- որ, այդ բոլոր մարդիկ ժամանակին ոգևորության անսպառ աղբյուր են հանդիսացել, օգնել են արարել, գեղեցիկ ու ներդաշնակ ապրել: Ահա և նրա սիրելի կերպարները` Սուրեն Ստեփանյան, Վիկտոր Համբարձումյան, Նիկոլայ Նիկողոսյան, Մարտիրոս Սարյան, Լիդիա Դուռնովո:
Խոսելով Խաչատուր Իսկանդարյանի մոնումենտալ քանդակների մասին, պիտի նշել, որ շուրջ 20 ստեղծագործություններ տեղադրվել են հանրապետության տարբեր քաղաքներում` Արմեն Տիգրանյանի և Ավետիք Իսկահակյանի արձանները Գյումրիում, Վիկտոր Համբարձումյանի արձանը ` Վարդենիսում, Հայրենական Մեծ պատերազմի զոհերի հուշարձանը Արտաշատում, Հակոբ Մեղապարտի հուշարձանը ` Երևանում: Վարպետը , ով բնույթով շատ դրական մարդ է, մի պահ սրտնեղվում է` մատնացույց անելով արվեստանոցի ձախ անկյունում վեր խոյացող Դերենիկ Դեմիճյանի արձանը, որն արդեն 35 տարի է, ինչ իր տեղը չի գտնում:
|
Դերենիկ Դեմիրճյանի արձանը Վարպետի արվեստանոցում |
Այցելել Խաչատուր Իսկանդարյանի արվեստանոց ու չհիանալ նրա գեղանկարչական և գրաֆիկական աշխատանքներով, անհնար է: Իսկանդարյան քանդակագործն ու նկարիչը կտրուկ տարբերվում են միմյանցից: 60-70-ականների հայ կերպարվետում առկա միտումները կարծես Իսկանդարյանի կողքով են անցել ու նա այս ոլորտում բոլորովին այլ մտածողություն և մոտեցումներ է ցուցաբերել: Հիմնականում ստեղծել է երևանյան պատկերներ և ճամփորդական տպավորություններ` աշխատելով էքսպրեսիոնիզմի ոճում, ինքնատիպ գունային համադրություններով:
|
Երևանյան տեսարան 1965 |
Դուրս եմ գալիս Վարպետի մոտից ու մեկ անգամ ևս համոզվում, որ մեր օրերում ամենախոցելի մարդիկ արվեստագետներն են` հատկապես ճշմարիտ և ազնիվ արվեստագետները, ովքեր փակված իրենց արվեստանոցներում մեր երկրի հոգևոր ապագան են կերտում` սուսուփուս և անտրտունջ.....Այս մարդիկ մեզ հետ ու մեր կողքին են ապրում ու նրանց առանձնապես շատ բան հարկավոր չէ` ընդամենը ` սեր և հոգատարություն:
|
Կեցցես Անահիտ, մեծ հաճույքով կարդացի: «Հիշում եմ` ցուրտ ձմեռ էր, սակայն արվեստագետի արվեստանոցում մի իսկական արվեստային հրավառություն էր` մոտ 2 ժամ ջերմացանք իսկանդարյանական արվեստով»
ОтветитьУдалитьԱնչափ զգացված ու շնորհակալ եմ, Գառնիկ ջան: Կան արվեստագետներ, որոնց մասին կենդանության օրոք չգրելը, պարզապես հանցագործություն է:
ОтветитьУдалить